Congres & euregionaal jongerendebat ‘Vrijheid en hoop’ van de voormalige Jack Alderwereldstichting op 20 september

In een bomvolle Brikke Oave werd vrijdagmiddag 20 september het 2e congres van de voormalige Jack Alderwereldstichting – nu de stichting Brunssumse onderduik, vrijheid en hoop –  gehouden. Dit congres vond plaats in combinatie met het Euregionaal Jongerendebat waaraan zo’n 140 leerlingen deelnamen.

Euregiodebat voor jongeren

Dit Euregiodebat begon al vroeg in de ochtend en was verdeeld over het gemeentehuis en de Brikke Oave. Hierdoor er een leuke interactie ontstond tussen ‘oud’ en ‘jong’.
Vooraf was de eerste stelling  bekendgemaakt, zodat alle debatgroepen zich goed konden voorbereiden. Dit was meteen een prikkelende stelling: “Oorlogsvluchtelingen moeten altijd terug naar hun thuisland zodra de oorlog daar voorbij is.” De tweede en derde stelling werden gedurende de dag bekendgemaakt. De debaters kregen daar telkens maar 20 minuten voorbereidingstijd voor. Op deze manier werd er echt een beroep gedaan op hun improvisatievermogen, creativiteit en teamwork. ZO-NWS maakte er een leuke reportage van die u hier kunt bekijken. 

Na een kort welkom in de grote zaal door voorzitter Arie de Zeeuw en het openingswoord door locoburgemeester Hugo Janssen, was het woord aan prof. dr. Emile Schrijver. Prof. Schrijver is directeur van het Joods Cultureel Kwartier in Amsterdam en o.a. het Nationaal Holocaust Museum. 

Emile Schrijver, key-note spreker

Emile Schrijver sprak in zijn key-note speech over herdenken, ook juist in woelige tijden. Hij vertelde onder meer over de rol van de Hollandsche Schouwburg in de Tweede Wereldoorlog als verzamelplaats van tienduizenden Joden. Op deze plek werden ze vastgehouden voordat ze op transport naar het oosten gingen. Tegenover de Hollandsche Schouwburg lag de crèche waar de Joodse baby’s en peuters tijdelijk werden ondergebracht. Van daaruit wist het studentenverzet honderden kinderen weg te smokkelen. Dit gebeurde o.a. via de ernaast gelegen Kweekschool, de plek waar nu het Nationaal Holocaust Museum is gevestigd. De smokkelroutes worden in het museum mooi belicht.

Vervolgens werd het publiek in drieën gesplitst en in kleine groepjes langs drie verschillende, maar even interessante lezingen geleid van elk ± 20 minuten. Ton Hermes, voorzitter Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten, vertelde middels een aangrijpende film over de warme band tussen familieleden van omgekomen soldaten en de adoptanten van het graf van hun zoon of familielid.

Herman van Rens

In de grote zaal hield Herman van Rens, historicus gespecialiseerd in de jodenvervolging in Limburg, een interessant betoog over een ‘society of enablement’. Met andere woorden: hoe kan het dat in sommige gemeenschappen veel Joden heel succesvol konden onderduiken, terwijl er in andere dorpen of steden nauwelijks onderduikers waren. Krachtige leiders – vaak dominees of priesters of andere notabelen – met een sterk moreel kompas waren daarin een belangrijke voorwaarde.

Jack van Oppen

Jack van Oppen, o.a. bestuurslid van het British War Cemetery in Brunssum, maar hier sprekend vanuit zijn bestuursfunctie bij World Festival Parade Brunssum, vertelde over de kunst van internationaal verbinden, tussen verschillende culturen en talen. Met muziek en dans als gemeenschappelijke factor. 

Ondertussen waren de jongeren druk bezig met hun laatste en beslissende debatronde. 

Documentaire ‘Hoop: een nieuwe generatie?

Na een korte pauze was het tijd voor een nieuw hoogtepunt, nl. de première van de tweede documentaire van Upendi in opdracht van de gemeente Brunssum, en met medewerking van o.a. onze stichting. In ‘Hoop: een nieuwe generatie?’ spelen vier jongeren de hoofdrol en de documentaire is via YouTube te bekijken. 

Na afloop interviewde Erik Molnar drie van de vier hoofdrolspelers samen met de filmmaker op het podium geïnterviewd en hij vroeg hen naar hun ervaringen. 
e Debatunie reikte vervolgens de prijzen uit aan de winnende teams van het Euregionaal Jongerendebat.

 Uitreiking Jack Aldewereld Award

De middag werd inhoudelijk afgesloten door de uitreiking van de Stichting Jack Aldewereld Award. Deze eer viel te beurt aan Herman van Rens die samen met zijn echtgenote Annelies al vele jaren als een autoriteit geldt ten aanzien van de Holocaust en de effecten ervan in Limburg. Herman droeg de award op aan verzetsheld Jaap Musch, leider en medeoprichter van de NV Groep, die op 7 september 1944 zijn verzetswerk met de dood moest bekopen in Kamp Erika in Ommen. 

De bijzonder geslaagde middag sloten de deelnemers af met een aangeklede borrel in de foyer van De Brikke Oave. De afsluitingsborrel werd aangeboden door de gemeente Brunssum.

Het zal u niet ontgaan zijn dat initiatiefnemers de naam van de stichting hebben gewijzigd. In de 4 jaar die de stichting nu bestaat, is deze gegroeid. Geïnspireerd door het unieke onderduikverhaal van heel Brunssum, is de stichting gegroeid van het vertellen van dat verhaal naar het opzoeken en aangaan van de dialoog en het maken van keuzes, met als thema “Jouw keuze doet er toe”. Daarbij merkten zij steeds duidelijker dat de naam ‘Jack Aldewereld Stichting’ onvoldoende de lading dekt. Het heeft hen doen besluiten om de naam van cd stichting te wijzigen naar ‘Stichting Brunssumse Onderduik, Vrijheid en Hoop’. De komende tijd zullen zij alle uitingen stap voor stap gaan aanpassen naar de nieuwe naam.

Uitgelichte afbeelding: Jonge deelnemers aan het Jack Aldewereldcongres op 20 september. Bron foto: Facebook