LGOG-lezing De Keurkeulse Mankamer te Heerlen als speelbal tussen de mogendheden (16e-18e eeuw) door Louis Berkvens op 20 februari

Graag nodigt het bestuur van LGOG-kring Parkstad leden en belangstellenden uit voor de lezing ‘De Keurkeulse Mankamer te Heerlen als speelbal tussen de mogendheden (16e-18e eeuw) ‘. De lezing wordt verzorgd door prof. dr. Louis Berkvens in Schunck en vindt plaats in de filmzaal te Bongerd 18 te Heerlen op dinsdagavond 20 februari 2023, aanvang 19.30 uur.

Leengoederen van de Aartsbischoppen van Keulen

Sinds het midden van de 13e eeuw (Hochstädische schenking 1246) beschikten de Aartsbisschoppen van Keulen reeds over leengoederen in het Land van Valkenburg, langs de Worm en in het Land van Ter Heide. Aanvankelijk bestond er een sterke persoonlijke band tussen de Aartsbisschop als leenheer en zijn leenmannen, die symbolisch uitgedrukt werd in het feodale contract.

Deze leenverhouding kreeg in de loop der tijd een meer zakelijk karakter. Waar leenmannen aanvankelijk persoonlijk een eed van trouw aflegden in handen van de Aartsbisschop in Keulen of Bonn, volstond in later tijd de eedsaflegging in handen van een aanvankelijk tijdelijke plaatsvervanger.

Aartsbisschop Maximiliaan Hendrik van Beieren (1621-1688). olieverf op doek, anoniem 17e eeuw (Sauerland Museum, Hochsauerland Kreis)  

In het derde kwart van de 15e eeuw was er sprake van een aanzet tot rationalisatie van het wereldlijke bestuur van het keurvorstendom Keulen. In dat kader paste ook de benoeming van een permanente stadhouder van lenen in het Land van Valkenburg, langs de Worm en in het Land van Ter Heide.

De Keurkeulse Mankamer

Voortschrijdende rationalisatie leidde op het einde van de vijftiende eeuw tot inrichting van een Keurkeulse Mankamer te Heerlen voor de administratie van de rechten van de Aartsbisschoppen van Keulen over de leengoederen in het Land van Valkenburg, langs de Worm en in het Land van Ter Heide. Deze Keurkeulse Mankamer wordt in 1518 voor het eerst, zij het als reeds langer bestaande instelling, in bronnen vermeld.

Hoewel de Aartsbisschoppen van Keulen leenheerlijke rechten bezaten, behoorde het landsheerlijke gezag over deze leengoederen toe aan de hertogen van Brabant en van Gulik. Vandaar dat in de geschiedenis van de Keurkeulse Mankamer tussen ±1500 en 1795 regelmatig sprake was van jurisdictiegeschillen, waarbij hogere landsheerlijke rechters ingrepen in procedures, aanhangig voor de Keurkeulse Mankamer. Die ingrepen leidde in de zeventiende en achttiende eeuw regelmatig ook tot diplomatieke geschillen tussen de Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden, als soeverein over het land van Valkenburg en de Keurvorsten van Keulen. Dit alles maakt de geschiedenis van de Keurkeulse Mankamer tot een interessant studieobject.

Aanmelden

Aanmelding is verplicht via info@lgog.nl o.v.v. Mankamer en naam. De lezing is gratis voor leden van de Kring Parkstad Limburg van het LGOG en €5 voor niet-leden. Graag gepast contant geld meenemen a.u.b. Voor meer informatie kunt u bellen naar 06-15894406.